بیوگرافی اکبر گلپا
نام : اکبر گلپایگانی
نام هنری: اکبر گلپا
متولد : ۱۰ بهمن ۱۳۱۲ تهران، ایران
درگذشته : ۱۳ آبان ۱۴۰۲
ژانر: موسیقی اصیل ایرانی
سال‌های فعالیت: ۱۳۳۵–۱۴۰۲
نوع صوت: تنور
بیوگرافی اکبر گلپایگانی
اکبر گلپایگانی متولد ۱۰ بهمن ۱۳۱۲ در تهران معروف به گُلپا از برترین خوانندگان موسیقی اصیل ایرانی است. پدر و پدر بزرگش از خواننده های خوبی بودند.
چهار برادر بنام های عباس، حسن (مدرس آواز و استاد دانشگاه)؛ محمد (خواننده مشهور به گلریز)، محمود (مهندس و مدرس آواز) و یک خواهر بنام مریم دارد.
اکبر گلپایگانی در پنج سالگی مادر خود را از دست می‌دهد و این حادثه در آن زمان تأثیر بدی بر روحیه وی گذاشته بود. اکبر گلپایگانی در خاطراتش در این مورد می‌گوید، در آن زمان برای سلامتی مادرم اذان خواندم و تا یک ماه هر روز مناجات می‌خواندم.
اکبر گلپایگانی ۱۰ بهمن ۱۳۱۲ در تکیه زرگرهای عودلاجان تهران زاده شد. پدر او محمدحسین گلپایگانی معروف به مرشد حسین یا حاج حسین بلبل مرثیه‌خوان بود و در تکایا و محله ارج‌وقربی داشت.[۴] گلپایگانی در پنج سالگی مادر خود را از دست داد و این حادثه در آن زمان تأثیر بدی بر روحیه وی گذاشت. او یک برادر کوچکتر با نام محمد گلریز دارد که خوانندهٔ موسیقی سنتی است.
زندگی هنری
آغاز بیوگرافی اکبر گلپا
جلد صفحه گرامافون گل گریه
گلپایگانی در شش سالگی سر صف دبستان قرآن می‌خواند. یک سال بعد تعزیه‌خوان محل، استعداد اکبر را کشف کرد و در هشت سالگی پدرش شروع به آموختن موسیقی به او کرد. خانهٔ آنها روبروی خانهٔ موسیقی‌دان و کارشناس ردیف، محمد ایرانی مجرد بود. گلپایگانی در آموختن موسیقی از او راهنمایی گرفت. او در چهارده سالگی در سالن مرکزی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به اجرا پرداخت.[۴]
گلپا در سال ۱۳۱۸ وارد دبستان فرهنگ شد و به عنوان قاری قرآن در کلاس برگزیده شد. پس از این فعالیتها وی با آشنایی با تعزیه‌خوان محله و کار زیر نظر او اصول اولیه آوازخوانی را آموخت. در سال ۱۳۲۰ وی به‌طور جدی و منظم تعلیم موسیقی و دستگاه‌ها را نزد پدر آغاز کرد.[۵] در سال ۱۳۲۶ نخستین تجربهٔ حضور در یک ارکستر و گروه کر را در سالن مرکزی جمعیت شیروخورشید سرخ کسب کرد گلپایگانی در ۱۵ سالگی به مدرسه نظام رفت. در این مدرسه ایرج همکلاسی او بود.[۴] گلپا در سال ۱۳۲۷ در انجمن موسیقی مدرسه نظام عضو شد. او از سال ۱۳۲۸ به بعد با هنرمندان سرشناسِ موسیقی آشنا شد و آموزش را زیر نظر آنان آغاز کرد.[۵]
در انجمن موسیقی نظام، گلپایگانی تا حدی از تعزیه‌خوانی فاصله گرفت و بیشتر با دستگاه آشنا شد. او در ۱۸ سالگی موسیقی حرفه‌ای را آغاز کرد و نزد ردیف‌دان نورعلی برومند آموزش دید. از جمله استادان گلپایگانی می‌توان به حسن یکرنگی (از شاگردان اقبال آذر) اسماعیل قهرمانی، ابوالحسن صبا، یوسف فروتن، عبدالله دوامی، اسماعیل ادیب خوانساری، حسین طاهرزاده، و سلیمان امیرقاسمی اشاره کرد. او و در درک او از موسیقی دستگاهی ایران تأثیر چشمگیری داشتند. گلپا سبک آوازخوانی طاهرزاده و ادیب خوانساری را دنبال کرد.[۴]
در سال ۱۳۳۵ یونسکو از اکبر گلپایگانی، نورعلی برومند، و علی‌اصغر بهاری برای اجرای آواز و موسیقی ایرانی دعوت کرد.[۴]
برنامه گلها
در سال ۱۳۳۷ وی از سوی داوود پیرنیا (مبتکر برنامه گلها) به رادیو تهران دعوت شد. او با اجرا در این برنامه به شهرت رسید و ۱۷ سال با آن همکاری کرد.[۴]
با قرار گرفتن هوشنگ ابتهاج در جایگاه ریاست موسیقی رادیو ایران در اواخر دوران پهلوی، کار برای برخی از خوانندگان سبک قدیمی از جمله گلپا سخت‌تر شد و اعتراض آنها را در پی داشت. گلپا دربارهٔ هوشنگ ابتهاج گفته بود: «اینها حرف‌شان از بین‌بردن برنامه گلها است. ما هم گفتیم بهتر و سنگین‌تر این است که خودمان بگویم دیگر نمی‌آییم».[۴]
بازیگری – بیوگرافی اکبر گلپا
گلپایگانی در سال ۱۳۴۷ با ایفای نقش در فیلم مرد حنجره‌طلایی ساختهٔ مهدی میثاقیه به شهرت بیشتری رسید. از آن زمان هواداران او وی را با عنوان فیلم او را خطاب می‌کردند.[۴]
همکاری با هنرمندان
گلپایگانی خواننده آمریکایی فرانک سیناترا را به ایران دعوت و در خارج از کشور نیز کنسرت‌هایی را برگزار کرد. همچنین با احمد ظاهر، اسطوره موسیقی افغانستان ارتباط فرهنگی برقرار کرد. آنها در سال ۱۳۵۵ یک کنسرت مشترک در افغانستان برگزار کردند. در نوروز ۱۳۵۰ گلپا به همراه پوران برای ۲ هزار و ۵۰۰ دانشجو و ایرانی مقیم بریتانیا در لندن کنسرت اجرا کردند. گلپا دوست و همکار محمدرضا شجریان بود. اما این دوستی پس از انقلاب به تیرگی گرایید.[۴]
تغییر سرنوشت خانم معلم قائمشهری با آهنگ گنگستر شهر آمل
بیوگرافی اکبر گلپا پس از انقلاب
پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی، فعالیت بسیاری از موسیقی‌دانان از جمله گلپایگانی محدود شد.[۴]
درگذشت و فوت اکبر گلپا
گلپایگانی در شامگاه ۱۳ آبان ۱۴۰۲ در بیمارستان نیکان بر اثر ایست قلبی درگذشت.[۱] پیکر او در ۱۶ آبان در قطعه هنرمندان بهشت زهرا دفن شد. در این مراسم هنرمندانی چون ایرج مهدیان، حسین خواجه‌امیری، محمد گلریز، محمد معتمدی، سالار عقیلی، بهرام حصیری، مصطفی راغب، فرهاد رحیمی و… شرکت کردند. اجرای برنامه را سید عباس سجادی عهده‌دار بود.[۶] گلپایگانی وصیت کرده بود پیکرش در گورستان ظهیرالدوله در کنار مزار مرتضی محجوبی دفن شود اما نهادهای مسئول مجوز این کار را ندادند.[۷][۸]
مراسم ختم اکبر گلپا
مراسم ختم اکبر گلپایگانی با حضور طرفداران و گروهی از اهالی موسیقی روز پنجشنبه ۱۸ آبان در مسجد جامع شهرک غرب برگزار شد. در این مراسم گروهی از دوستداران گلپا آواز خواندند.
سال‌شمار زندگی
- زاده ۱۰ بهمن ۱۳۱۲ در محله تکیه زرگرهای تهران.
- خواندن نخستین اذان برای سلامتی مادر در سال ۱۳۱۷، در همان سال مادر خود را از دست داد.
- ورود به دبستان فرهنگ در محله تکیه زرگرها در سال ۱۳۱۸ که در همان سال قاری قرآن در کلاس درس بود.
- آشنایی با محمودآقا خراز محل و قاری مساجد و ابراهیم گردن تعزیه‌خوان معروف و آغاز تعلیم ابتدایی موسیقی نزد آنها… در سال ۱۳۱۹.
- آغاز تعلیم موسیقی نزد پدر، حسین گلپایگانی، به‌طور جدی و منظم در سال ۱۳۲۰.
- نقل مکان از محله تکیه زرگرها به خیابان آبشار و ثبت نام در کلاس چهارم ابتدایی در دبستان اقبال در خیابان آبشار و آشنایی با جهانگیر ملک (تنبک)، در کلاس درس در سال ۱۳۲۱.
- ثبت نام در دبیرستان بدر در سرچشمه و عضویت در تیم فوتبال باشگاه تهران جوان در رده سنی نوجوانان به مربیگری حسین فکری در سال ۱۳۲۴.
- کسب عنوان قهرمانی تهران با تیم فوتبال نوجوانان باشگاه تهران جوان در سال ۱۳۲۵.
- نخستین تجربه شرکت در یک گروه ارکستر کر به رهبری ایرج گلسرخی در سال ۱۳۲۶.
- نخستین تجربه بازی در یک نمایش در «سالن شیر و خورشید» و ایفای نقش یک پسر شعر خوان به پیشنهاد شاپور قریب کارگردان سینما در سال ۱۳۲۶.
- ورود به مدرسه نظام و عضویت در انجمن موسیقی مدرسه نظام و آشنایی و دوستی با حسین خواجه امیری، در سال ۱۳۲۷.
- آشنایی با حسن یکرنگی از شاگردان اقبال السلطان و تعلیم آواز نزد او در سال ۱۳۲۸.
- آشنایی با نورعلی برومند به کمک علی تجویدی و آغاز تعلیم تحت نظر وی در سال ۱۳۳۰.
- آشنایی با استادان موسیقی ایران و تعلیم آواز نزد ابوالحسن صبا، طاهرزاده، اسماعیل ادیب خوانساری، عبدالله دوامی، محمد ایرانی مجرد، و یوسف فروتن در سال ۱۳۳۱.
- ورود به دانشکده افسری در سال ۱۳۳۲.
- خواندن نخستین آواز با ساز نورعلی برومند و علی‌اصغر بهاری برای یونسکو (در بیات اصفهان و سه گاه)، در سال ۱۳۳۵ که به صورت صفحه بزرگ ضبط شد؛ این اثر در بازار پخش نشد.
- ورود به دانشکده نقشه‌برداری در سال ۱۳۳۶.
- دعوت به رادیو توسط داوود پیرنیا سرپرست و مبتکر برنامه گلها در سال ۱۳۳۷.
- استخدام در سازمان برنامه در سال ۱۳۳۷.
- خواندن نخستین آواز بدون ساز، شعر حافظ، (در خرابات مغان نور خدا می‌بینم) در ۱ فروردین ۱۳۳۸ گلپا در این آواز به عنوان خواننده ناشناس و جوان معرفی شد.
- پخش نخستین آواز با ساز از رادیو در برنامه گلها تحت عنوان، «مست مستم ساقیا دستم بگیر»، در مثنوی شور، با شعر بیژن ترقی و آهنگ مرتضی محجوبی و پرویز یاحقی در ۳ فروردین ۱۳۳۸.
- ضبط نخستین صفحه توسط کمپانی ایران‌گرام در سال ۱۳۳۹.
- ضبط چهار صفحه توسط کمپانی ایران‌گرام و سفر به آمریکا به همراه فرهنگ شریف (نوازنده تار) و ویگن برای اجرای کنسرت برای ایرانیان مقیم آن آمریکا در سال ۱۳۴۰.
- تدریس موسیقی ایرانی building music در دانشگاه USLE، به همراه فرهنگ شریف به مدت سه ماه در سال ۱۳۴۰.
- اجرای کنسرت در لندن و هلند در سال ۱۳۴۰ (۱۹۶۱).
- ازدواج با گلرخ گلرایلی در سال ۱۳۴۶ در سن ۳۴ سالگی.
- اجرای کنسرت در کویت همراه با فرهنگ شریف و امیرناصر افتتاح (نوازنده تنبک) در سال ۱۳۴۸
- بازی در فیلم سینمایی مرد حنجره‌طلایی به عنوان هنرپیشه نقش اول به کارگردانی مهدی میثاقیه در سال ۱۳۴۸
- تولد نخستین فرزند بنام ساقی در یازدهم اردیبهشت ۱۳۴۹.
- اجرای کنسرت در لندن با حبیب‌الله بدیعی (نوازنده ویلون) و همچنین بازی در نمایشنامه رادیویی آتشی بر دل، در سال ۱۳۵۰
- تولد دومین فرزند بنام ساغر در ۳ فروردین ۱۳۵۰.
- اجرای برنامه در «رویال دایان لندن» در سال ۱۳۵۲
- اجرای کنسرت سراسری در آمریکا برای ایرانیان مقیم آن کشور با فریدون حافظی (نوازنده تار) در سال ۱۳۵۵
- کنسرت در افغانستان و اجرای آواز دو صدایی با احمد ظاهر خواننده معروف افغانستان و همچنین اجرای کنسرت در پاکستان و هندوستان در سال ۱۳۵۵
- ممنوعیت برای کار در رادیو و تلویزیون در سال ۱۳۵۸
- اجرای کنسرت در آمریکا در سال ۱۳۷۳
- اجرای کنسرت در رویال فستیوال‌هال لندن در سال ۱۳۷۸
- آغاز به کار دوباره[نیازمند منبع] و ارائه دو کاست تحت عناوین مست عشق و عقیق[۹] به بازار و شکست رکورد فروش نوار در بین خوانندگان در سال ۱۳۸۲[نیازمند منبع]
فعالیتها
- اجرای آواز در سازمان یونسکو در سال ۱۳۳۵ به دعوت این سازمان
- اجرای ترانه امشب دلم می‌خواد با حمیدرضا خاکباز و امیر محمد خاکباز
- اجرای آواز در برنامه گلها
- ۲۹۸ آواز به صورت رسمی و بیش از ۷۰۰ آواز خصوصی و بزم
- تدریس موسیقی ایرانی و آواز بنا به دعوت دانشکده موسیقی دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس در سال ۱۳۴۰.
- اجرای برنامه در رویال دایان لندن در سال ۱۳۵۲.
- پیر پائولو پازولینی کارگردان ایتالیایی در فیلم مده‌آ قسمتی از آواز اکبر گلپایگانی (با تار جلیل شهناز) را بدون اجازه از صاحبان اثر استفاده کرده بود و گلپایگانی پس از ثبت شکایت و پس از یک سال – به گفتهٔ خودش – یک میلیون دلار غرامت از پازولینی دریافت کرد.[۱۰]
در سال ۱۳۱۸ گلپا وارد دبستان فرهنگ شد و به عنوان قاری قرآن در کلاسش برگزیده شد. پس از این فعالیتها، اکبر گلپایگانی با آشنایی با تعدادی قاری قرآن و تعزیه خوان و کار کردن زیر نظر آنها اصول اولیه آوازخوانی را آموخت.
در سال ۱۳۲۰ وی به‌طور جدی و منظم تعلیم موسیقی و دستگاه‌ها را نزد پدرش آغاز کرد. اکبر گلپایگانی در سال ۱۳۲۶ اولین تجربه شرکت در یک گروه ارکستر کر و در سال ۱۳۲۷ در انجمن موسیقی مدرسه نظام عضو شد و از سال ۱۳۲۸ به بعد کم‌کم با اساتید طراز اول موسیقی آشنا شد و تعلیم را زیر نظر این اساتید آغاز کرد.
گُلپا از برترین خوانندگان موسیقی اصیل ایرانی
اهنگ یه بت ازت ساختم تواین قلبم
گلپا تحصیلاتش را ادامه می‌داد اما از موسیقی جدا نبود تا این که در پانزده سالگی با حسین خواجه‌امیری (ایرج) در مدرسه نظام همکلاس شد تا سرنوشت دو چهره فراموش‌نشدنی موسیقی ایرانی به یکدیگر گره بخورد.
خانواده «گلپا»: از درج آدرس منزل و اطلاعات نادرست، دلگیریم/
برخلاف وصیت، گلپا در ظهیرالدوله به خاک سپرده نمی‌شود.
«گلرخ گرایلی» همسر استاد اکبر گلپایگانی (گلپا) جزییات کامل و دقیق مراسم خاکسپاری و تشییع همسرش را اعلام کرد.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، بهمن بابازاده خبرنگار موسیقی در گفت‌وگو با همسر استاد نوشت: او با گلایه از برخی افراد منتسب به خانواده گلپا، گفت: «خانواده گلپا هیچ سخنگویی ندارد. تمام تصمیم ها برای مراسم از سوی خانواده گرفته شده است. مراسم تشییع ایشان ساعت ۱۰ صبح فردا سه شنبه ۱۶ آبان در قطعه هنرمندان برگزار خواهد شد.»
خانم گرایلی با گلایه از انتشار آدرس منزل شخص گلپا در برخی رسانه ها و فضای مجازی، تاکید کرد: «از انتشار آدرس منزل شخصی و اطلاعات نادرست دلگیریم. پیگیری برای خاکسپاری ایشان در قبرستان ظهیرالدوله طبق وصیت شان انجام شد ولی ظاهراً این شرایط مهیا نیست و آقای نوربخش اعلام کردند این موضوع شدنی نیست.»
اکبر گلپایگانی (گلپا) شامگاه ۱۳ آبان در بیمارستان نیکان به دلیل ایست قلبی درگذشت. گزارش‌هایی حاکی از آن بود که اکبر گلپایگانی وصیت کرده بود در آرمگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شود.
در ادامه تصاویری از منزل او با حضور هنرمندان خواهیم دید. تصاویر تازه از حضور تهمینه میلانی، احسان خواجه امیری، محمد معتمدی، سالار عقیلی و محمد گلریز در منزل زنده یاد اکبر گلپایگانی که به تازگی منتشر شده است.
حضور هنرمندان در منزل اکبر گلپایگانی
بیوگرافی اکبر گلپا
علت فوت اکبر گلپا
گلپا در سال‌های اخیر به دلیل کهولت سن و بیماری‌های ناشی از آن، کمتر در عرصه موسیقی حضور داشت. با این حال، همواره از سوی اهالی موسیقی و علاقه‌مندان به عنوان یکی از بزرگان این عرصه مورد احترام بود. اکبر گلپا، خواننده پیشکسوت موسیقی ایرانی، روز شنبه ۱۳ آبان ۱۴۰۲ در سن ۹۰ سالگی درگذشت. علت فوت وی کهولت سن و بیماری‌های ناشی از آن اعلام شده است.
دانلود آهنگ گلپا سرگذشت
هم اکنون از رسانه موزیکفا ♫ دانلود اهنگ سرگذشت با صدای اکبر گلپایگانی به همراه تکست و بهترین کیفیت ♫
Download Old Music BY : Golpa | Sargozasht With Text And 2 Quality 320 And 128 On Music-fa
Originally posted on ۱۴۰۲-۰۹-۰۱ @ ۵:۰۹ ق٫ظ
